Beijum.org 
In gesprek met medewerkers van Kinderwerktuin Beijum
Wat zijn de verschillen tussen kinderen in de stad en kinderen op het platteland? Natuurlijk zijn er meer overeenkomsten, maar het grootste verschil is misschien wel de afstand tot de natuur en het besef waar de aardappels, de bietjes, de spruitjes en de appels eigenlijk vandaan komen. In veel delen van de stad zie je zelfs nauwelijks hoe de natuur verandert als de seizoenen wisselen. Je voelt dat het kouder of warmer wordt, dat er een regen- of sneeuwbui valt, maar dat is het wel. Bakstenen en beton zien er altijd hetzelfde uit. Verspreid over de stad zijn medewerkers in vier kinderwerktuinen actief om schoolkinderen natuuronderwijs te geven. En daar zitten de kinderen niet alleen op een stoeltje in een lokaal, maar schoffelen, harken, graven, poten en gieteren ze wekelijks op een eigen stukje grond van zo’n 4.00 bij 1.20 meter. En dan zien ze vanzelf dat een nietig zaadje met de juiste verzorging kan uitgroeien tot een plant, waar in het midden een mooie krop sla tevoorschijn komt.
Aan de Beijumerweg, zo’n beetje tegenover de Boerderijum en naast de Wiershoeck, bevindt zich de Kinderwerktuin Beijum. De tuin hoort bij de afdeling NDE (Natuur en Duurzaamheid Educatie) van de gemeente Groningen. De ingang is niet echt gemakkelijk te vinden, maar als je over het bruggetje het fietspad inslaat verder de Groene Long in, dan zie je al snel aan de linkerkant de toegang naar de tuin. Als het hek open is, dan is iedereen welkom om een kijkje te nemen.
Ger van Dam is vanaf de start, 32 jaar geleden, de tuinleider en ontvangt op de dag van het interview groep 6 van De Zwerm. De groep krijgt, als voorbereiding op het tuinseizoen, een les over zaden en kiemen en praktische aanwijzingen over hoe met gereedschap om te gaan. Ook krijgt iedereen het advies om minder nette schoenen aan te trekken als het op werken in de tuin aankomt.Op de tafels liggen doosjes met allerlei verschillende zaadjes, die de kinderen onder een binoculair (lijkt op een microscoop) of met een loep nader kunnen bestuderen. Dan mogen de kinderen naar buiten, waar educatief medewerkers Lucy de Vries en Karin ter Laak zich over ze ontfermen en ze wegwijs maken in de tuin. Even verderop maakt tuinmedewerker Arjan Leusink een poort van wilgentenen.
Ger, welke groepen ontvang je hier allemaal?
Alle groepen van de basisscholen uit Beijum komen hier en ook alle bovenbouwgroepen uit Lewenborg. Wij hebben vandaag kinderen van groep 6 en die gaan na wat voorbereidende theorie vanaf eind maart wekelijks een uur aan de gang op een eigen stukje grond. Dat begint met poten en zaaien en dat eindigt na de zomervakantie met oogsten als ze al in groep 7 zitten. De andere, niet tuinierende, groepen komen drie tot vier keer per jaar voor een ander programma. Groep 1 en 2 maken spelenderwijs kennis met de tuin en maken tijdens lentewandelingen bewust de overgangen van de seizoenen mee. Groep 3 gaat al wat met tuinieren aan de gang, waarbij de nadruk op bloemen ligt, en onderzoekt kleine beestjes. Groep 4 bestudeert het wonderlijke leven van kikkers, padden en salamanders en met groep 5 gaan wij naar buiten op zoek naar paddenstoelen. Kinderen van groep 8 krijgen inzicht in milieuproblematiek en maken kennis met duurzame voeding. Dat alles is maar een greep uit wat wij ‘De Groene Leerlijn’ noemen, ervaringsgericht en prikkelend onderwijs met als doel de omringende natuur te begrijpen en vooral ook te waarderen. Voor het speciaal onderwijs kan de les en de werkvorm worden aangepast.
Lucy en Karin, wat is er in de tuin allemaal te vinden en wat zijn jullie taken?
Een groot deel van de tuin is voor kinderen die een eigen stukje grond hebben. Om dat gemakkelijk te kunnen bewerken is er een dikke laag teelaarde aangebracht bovenop de taaie Beijumse kleilaag. Wij hebben verder een vogeltuin, waar vogels zich prettig voelen en van alles van hun gading kunnen vinden, een bloementuin, een ‘vergeten groente’ tuin met onder andere pastinaak en schorseneren, een kruidentuin en een fruittuin. Er is ook een plukcirkel, daar mogen bezoekers gelimiteerd plukken in de bloementuin. Onze topattractie is het labyrint, waar je vooral bij dichte begroeiing heerlijk in kunt dwalen. Aan de rand vind je de sloten, waarin allerlei vormen van leven te ontdekken valt. Als de tijd daar is, dan gaan wij met de kinderen ‘kikkers luisteren’. Wij begeleiden groepen en onderhouden de tuin en het labyrint. Vanmorgen kwam er een lading viooltjes, pootaardappelen, tuinbonen, pootuien, nieuwe struiken, enzovoort binnen en dat moet allemaal een plek krijgen.
Arjan, waar hou jij je mee bezig?
Ik doe groot onderhoud, zoals snoeien van bomen en heesters, en maak dingen als poorten van wilgentenen, constructies waar stokbonen tegenaan kunnen groeien, een boomstammenbospad en een insectenhotel. Ook begeleid ik regelmatig stagiaires bij deze werkzaamheden. Het insectenhotel vond ik leuk om te maken, omdat ik een educatieve voorziening met een creatieve vormgeving kon combineren. Het hotel is opgebouwd uit verschillende organisch vormgegeven vakken met diverse materialen die nuttig zijn voor de insecten.
Is er iets wat jullie nog kwijt willen?
Ja, wij zijn niet de enige medewerkers. Er zijn ook nog andere mensen die hier helpen, zoals Marjo Middelkoop die in de zomer een aantal dagdelen aanwezig is en verder vaak in het bezoekerscentrum van de Boerderijum te vinden is. Ook werken wij samen met stadsimker Bart van Egteren, wiens bijenstal op het terrein van de Wiershoeck staat. Het duurt nog even, maar 19 juni is er een open dag. Dan zijn er in alle kinderwerktuinen van de stad leuke activiteiten. De week erop is de officiële opening van kinderwerktuin Westpark (tussen Hoogkerk en Vinkhuizen). Je hoeft overigens echt niet te wachten op een open dag. Als het hek van onze tuin geopend is, dan is iedereen van harte welkom om binnen te lopen en een kijkje te nemen. Kijk op www.ndegroningen.nl voor meer informatie. Wij zijn te bereiken op telefoonnummer 050-3676329.
Menno Fritsma (tekst) en Bart Luurtsema (foto)
van links naar rechts: Lucy, Arjan, Ger en Karin